‘Voorkom mentale klachten; wees trouw aan je mens-zijn’
Of je nu wil of niet: na een uitzending ben je een ander mens geworden. Het leven in het leger vormt je als mens. In positieve, maar soms ook in negatieve zin. Vaak ontbreekt de juiste begeleiding in de periode waarin de veteraan terugkeert naar het thuisfront. Signalen worden soms niet herkend, die aangeven dat er actie moet worden ondernomen om mentaal en fysiek gezond te blijven. In de komende reeks interviews laten we ervaringsdeskundigen aan het woord die vertellen over hun belevenissen op dit gebied. Hierbij geven ze tips die voor hen van cruciaal belang zijn (geweest) om topfit te blijven, of om dat weer te worden.
Het woord is in deze eerste editie aan oud-marinier Michiel van der Pols, die besloot om zijn persoonlijke ervaringen in te zetten om als coach andere veteranen te begeleiden na hun missie.
‘Ik ben geboren in Monster in 1977 en deed mee met de SFIR-uitzending in Irak tussen 2003 en 2004. Na de uitzending zijn we als compagnie meteen op verlof gegaan. Na dit verlof is de eenheid versplinterd en zijn we nooit meer als één geheel bij elkaar gekomen. Ik ervoer vanuit mijn familie een onvermogen om zich in te leven in mijn wereld. Bij thuiskomst hebben we het er 5 minuten over gehad en toen gingen de gesprekken weer over de huis-en-tuin onderwerpen.’
Ervaringen na terugkeer
‘Ik vond de vrijheid in Nederland geweldig. Gewoon over straat lopen zonder om te hoeven kijken. Arabische muziek vond ik (en nog steeds) vreselijk. Als ik dat hoor, word ik aan mijn tijd in Irak herinnerd. Na een aantal weken van loskomen, ging het eigenlijk wel weer zoals het voor de uitzending ook was. Na mijn terugkeer uit Irak ben ik gewoon weer als militair verder gegaan waar ik was gebleven. Op de compound kon ik niet hardlopen, dus daar moest ik weer even aan werken. Verder waren er geen bijzonderheden of noemenswaardige klachten.’
Niet lullen maar poetsen
‘Op geen enkele manier is er voor, tijdens en na de uitzending ruimte geweest om je gevoel uit te spreken, emoties te tonen of elkaar eens goed te vertellen wat er van er van binnen allemaal gebeurde. Binnen het Korps Mariniers is er een vrij harde cultuur en ook de leidinggevenden stimuleerden het niet om jezelf kwetsbaar op te stellen. De lat lag hoog, de werkdruk was groot, niet lullen maar poetsen. Voor de gevoelswereld is er op geen enkele manier ruimte geweest.’
‘Weet je, ik ben in deze cultuur opgegroeid en ben er volledig in meegegaan. Vanaf dag één bij het Korps was er geen ruimte voor de gevoelswereld en werd het nooit gestimuleerd. Leidinggevenden presenteren zich als machines zonder gevoel waarmee ze mensen onder hen spiegelen hetzelfde te doen. Ik heb dat patroon niet doorbroken. Sterker nog… ik was me niet bewust van dit patroon en deed er vrolijk aan mee. Ook ik stelde me op als een geharde marinier die zonder emoties of gevoel zijn werk deed. Erg onprofessioneel, want we zijn bovenal mens (met gevoel en emoties) en het werk van militair zijn is een rol die je speelt. Het is niet wie je werkelijk bent.’
Michiel tijdens overdracht commando van het kamp in Ar Rumaythah - 2004
De ommekeer
‘Hoewel ik als militair op deze geharde manier 'goed' functioneerde, was het privé altijd een rommeltje. Daar waar ik als militair afgesloten was van mijn gevoelswereld, was ik dat thuis ook. Dat is geen goede basis voor een relatie. Keer op keer liepen mijn relaties stuk, omdat ik niet in staat was mezelf helemaal open te stellen. De ontmoeting met Linda in 2015 bracht daar verandering in. Bij haar was ik als automatisch weer helemaal mezelf en kwam ik weer in contact met mijn gevoelswereld. Ik schreef er het boek 'De Doorbraak' over. Sindsdien ben ik weer helemaal oprecht mezelf en gun ik iedereen hetzelfde fijne gevoel. Daarom ben ik in 2018 gestart als doorbraakcoach waarbij ik anderen help zichzelf weer te zijn.’
Advies voor toekomstige veteranen
‘Ik maakte tijdens de uitzending als officier dagen van minimaal 16 uur, dat zeven dagen per week, vijf maanden lang. Ik was daardoor vooral erg moe. Ik probeerde tijdens de uitzending per nacht 7 á 8 uur te slapen. Dat lukte het meeste van de tijd wel. Bij terugkomst ben ik dus na het verlof doorgegaan waar ik gebleven was. Het is bovenal belangrijk te realiseren dat je een mens bent met een gevoelswereld en emoties. Hoe meer je dat gevoel negeert, hoe lager je veerkracht is. Die veerkracht is juist zó belangrijk om impactvolle gebeurtenissen te kunnen verwerken. Mentale blessures voorkom je vooral door je gevoel te volgen, je uit te spreken, authentiek te zijn en je emoties te tonen. Je voorkomt mentale blessures door trouw te zijn aan je mens-zijn. Ik heb er meerdere blogs over geschreven:
Dit vraagt om een organisatiecultuur en een groep leiders die dit stimuleert. Met de huidige manier van werken, werk je mentale uitval eigenlijk in de hand.’